Odsetki – stanowisko Krajowej Rady Komorniczej

Wobec rozbieżnej praktyki komorników w sprawie egzekwowanych odsetek dotarły do mnie pytania o stanowisko Krajowej Rady Komorniczej w sprawie egzekwowanych odsetek. Postanowiłem zgłębić ten temat. Otóż nie ma oficjalnego stanowiska komorniczej „krajówki” w kwestii odsetek. Można mówić jedynie o praktyce (niejednolitej) przyjętej w poszczególnych izbach komorniczych. Mało tego: obawy Krajowej Rady Komorniczej aby nie wychylić się z „nieprawomyślną” (w obecnych – sprzyjających dłużnikom czasach) interpretacją – są na tyle duże,  że samodzielnie nie wyraża na razie zdania (na stronie internetowej samorządu komorniczego na próżno szukać jakiejkolwiek uchwały w tym względzie) oczekując chyba wytycznych Ministra Sprawiedliwości.

Do końca 2015 roku pomimo rozróżniania  ustawowych odsetek będących wynagrodzeniem za korzystanie z cudzego kapitału (odsetek kapitałowych) od ustawowych odsetek będących rekompensatą za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (odsetek za opóźnienie) ich wysokość i nazwa była taka sama: „odsetki ustawowe” zatem komornicy nie mieli potrzeby ich rozróżniania jeśli z tytułu wykonawczego wynikał obowiązek zapłaty przez dłużnika odsetek w wysokości ustawowej.

Obecnie (od 1 stycznia 2016r) pojęcie odsetki ustawowe nie jest jednorodne zarówno zarówno co do oficjalnej nazwy (odsetki ) jak i wysokości gdyż wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) określa art. 359 kc zaś odsetek ustawowych za opóźnienie art. 481 kc.

Tytuły egzekucyjne wydane do 31 grudnia 2015 posługują się nazwą odsetki ustawowe bez wskazania czy dotyczą opóźnienia czy nie. O ile do końca ubiegłego roku nie miało to większego znaczenia wobec obowiązującej jednej stawki to obecnie – z uwagi na dokonane od 1 stycznia 2016 rozróżnienie wysokości odsetek kapitałowych i odsetek za opóźnienie – znaczenie ma i to duże (ustawowe – 5% zaś ustawowe za opóźnienie 7%) – zaś każda ze stron postępowania egzekucyjnego (wierzyciel i dłużnik) z wiadomych względów  ma odmienny punkt widzenia na ww. kwestię 🙂 i głośno przedstawia go komornikom stawiając ich niejako „między młotem a kowadłem”.

Wobec odczuwalnej presji z przeciwstawnych stron komornicy (na szczęście nie wszyscy) najczęściej oświadczają, że nie wiedzą jak rozumieć pojęcie „odsetki ustawowe” na tytułach egzekucyjnych wydanych sprzed 1 stycznia 2016 🙂

Co prawda w Piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości – z dnia 15 marca 2015 – jakie (dzięki uprzejmości jednej z czytelniczek :)) publikowałem na blogu – Ministerstwo Sprawiedliwości przypomniało rzecz zdawałoby się oczywistą: „Nie należy opierać się wyłącznie na literalnym znaczeniu określenia „odsetki ustawowe”, lecz uwzględnić rzeczywistą treść tytułu wykonawczego. W ostateczności można skorzystać z instytucji wykładni wyroku […] celem ustalenia, do jakiego rodzaju odsetek odnosi się użyte w tytule ww. określenie.”  ale jak dowodzi rzeczywistość „oczywista oczywistość” nie jest dla wszystkich oczywista 🙂

Gdy się podnosi powyższe racje komornicy wytaczają następujące argumenty: że nie są uprawnieni do dokonywania do ustaleń rzeczywistej treści tytułu wykonawczego w żadnym zakresie i samodzielnej interpretacji w tym także do samodzielnego ustalania jakie odsetki (kapitałowe czy za opóźnienie) zostały zasądzone i w związku z tym nie są w stanie tego samodzielnie określić. 

Dodatkowo zdaniem komorników występowanie przez nich o wykładnię acz dopuszczalne to jest dla nich uciążliwe i w swej masowości doprowadzić może do paraliżu pracy sądów i egzekucji. To wygodne stanowisko podyktowane jest wyraźną troską o sprawność sądownictwa 🙂

Obecnie stosowana przez większość komorników asekuracyjna praktyka sprowadza się niestety do naliczania 5% odsetek ustawowych – (kapitałowych) przy egzekucji tytułów wydanych przed 1 stycznia 2016.

Na szczęście nie wszystkie izby i nie wszyscy komornicy idą owczym pędem – są także tacy którzy zgodnie ze zdrowym rozsądkiem naliczają ustawowe odsetki z tytułu opóźnienia (7%).

Do czasu wypowiedzenia się Ministra Sprawiedliwości trudno będzie zatem mówić o jednolitej praktyce komorników i formalnym stanowisku Krajowej Rady Komorniczej gdyż jak wspomniałem obecna praktyka uzgadniana jest dotychczas na poziomie poszczególnych izb komorniczych.

Autor: Leszek Bloch

2016-05-17