Faktura jako dowód spełnienia świadczenia

Przedsiębiorcy zgłaszający ze sprawami o zapłatę z tytułu sprzedaży – gdy ich pytam o treść umowy i dowód spełnienia przez nich świadczenia – często okazują jedynie fakturę sprzedaży, która w miejscu przeznaczonym na podpisy stron ma zwykle ma adnotacje: „imię i nazwisko osoby upoważnionej do wystawienia faktury VAT” oraz „imię i nazwisko osoby upoważnionej do odbioru faktury VAT”. W dodatku pół biedy jeśli faktura taka jest podpisana przez kogokolwiek ze strony kupującego….

Gdy uświadamiam, że taka faktura nawet podpisana nie jest, sama w sobie, dowodem spełnienia świadczenia – są niezwykle oburzeni – bo jak tłumaczą: nie wystawialiby faktury jeśli nie wydaliby towaru, zatem wedle nich faktura taka powinna być dla sądu wystarczającym i niezbitym dowodem potwierdzającym zasadność i wymagalność roszczenia oraz wszelkie ustalenia stron transakcji.

Tak jednak nie jest: sędziowie z dużą ostrożnością podchodzą do tego rodzaju dokumentów. Niektóre sądy na podstawie niepodpisanej faktury (jest to przecież dokument sporządzonym jednostronnie przez sprzedawcę który może być wystawiony zarówno przed jak i po wydaniu towaru, przed zapłata lub po zapłacie) – jeśli będzie ona jedynym dowodem załączonym do pozwu – nie wydadzą nawet nakazu w postępowaniu upominawczym kierując sprawę do postępowania zwykłego.

Powód w procesie o zapłatę powinien przede wszystkim wykazać jaka była treść jego umowy z pozwanym oraz udowodnić spełnienie własnego świadczenia wzajemnego.

Powód nie musi dowodzić, że pozwany nie wykonał swego zobowiązania.

Przykładowo: powód, który nie udowodni istnienia pomiędzy stronami umowy sprzedaży i wydania towaru, nie udowodni tym samym, że pozwany jest mu winien zapłatę żądanej w pozwie kwoty. Powództwo takie zostanie oddalone jako nieudowodnione zaś skutkiem oddalenia powództwa jest powstanie sytuacji powagi rzeczy osądzonej – res iudicata, która wyłącza możliwość późniejszego powtórnego wszczęcia procesu dotyczącego tego samego roszczenia. W przypadku, gdy powód udowodni istnienie umowy i spełnienie swego świadczenia, pozwany może złożyć na przykład zarzut zapłaty ale to pozwany teraz musi udowodnić ten fakt. Jeśli nie udowodni, że cenę sprzedaży zapłacił – sąd wyda wyrok zasądzający.

Wystawienie faktury nie zastępuje umowy.

Wystawienie faktury nie jest jeszcze dowodem na zawarcie umowy.

Wystawienie faktury nie jest jeszcze dowodem na wydanie towaru.

Ale….

Podpisanie faktury przez strony umowy może być potwierdzeniem zawarcia umowy.

Podpisanie faktury przez strony transakcji może być dowodem wydania towaru.

Faktura jest dokumentem rozliczeniowym sporządzonym przez wystawcę w celu umożliwienia odbiorcy dokonania zapłaty.

Po otrzymaniu faktury odbiorca ma możliwość weryfikacji, czy świadczenie jest zasadne i podjąć czynności zmierzające do zapłaty. Dopiero zaakceptowana przez drugą stronę faktura stanowi dokument podatkowy potwierdzający transakcję.

Niezbędne cechy faktury jako dokumentu rozliczeniowego określa Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur i jako obowiązkowych elementów nie przewiduje podpisów stron ani potwierdzenia wydania towaru.

Faktura niepodpisana lub podpisana jedynie przez wystawcę nie będzie wystarczającym dowodem na zasadność i wymagalność roszczenia. Mało tego: jak wskazuje praktyka sądowa takie dokumenty prywatne mają dużą wartość dowodową przeciwko osobie, od której pochodzą ,zaś znacznie mniejszą jeżeli miałyby przemawiać na rzecz strony, która go sporządziła – zatem faktura niepodpisana przez odbiorcę – w braku innych dowodów będzie dowodem przeciwko wystawcy.

Faktura jest dokumentem prywatnym i stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie ( art. 245 kpc ) zatem z faktu podpisania samej faktury przez kupującego (np. podpis w miejscu „osoba upoważniona do odbioru faktury VAT”) nie można wywodzić przyznania dokonania sprzedaży, potwierdzenie przez niego odbioru towaru i uznanie roszczeń sprzedawcy.

Ale…

Jeśli faktura opatrzona będzie odpowiednią klauzulą podpisaną przez strony wówczas po podpisaniu faktury przez strony klauzula ta traktowana będzie jako złożone przez nich  oświadczenie.

Wykorzystaj tą możliwość. Przecież faktura może zawierać także dodatkowe – nie przewidziane przez ustawodawcę – elementy – przeniesione wolą stron do faktury warunki umowy.

Pomyśl co to by mogło być …

U moich klientów zmodyfikowana faktura stanowi dowód wydania towaru czy wykonania usługi i w razie kwestionowania tych okoliczności to nabywca musi dowodzić, że było inaczej. Twój prawnik powinien wiedzieć o co chodzi. Jeśli takowego nie masz – mogę nim zostać…

Zastosowanie takich zapisów upraszcza proces dowodowy w sądzie.

Aha -polecam też wpisy: faktura jako dowód zapłaty oraz co powinna zawierać faktura

Autor: Leszek Bloch

2015-06-27