Jakie odsetki między przedsiębiorcami a jakie z udziałem konsumentów

Wydawałoby się, że sprawa jest jasna i nie wymaga wyjaśnień niemniej pytanie: „jakie odsetki – ustawowe czy z transakcjach handlowych  stosować w obrocie profesjonalnym w przypadku opóźnienia kontrahenta w zapłacie”? stanowi nadal problem wielu przedsiębiorców. Czy powód jako „gospodarz procesu” ma prawo wyboru jakich odsetek żąda czy też jest związany ograniczeniami ?

Do 31 grudnia 2015 sytuacja odsetek nie stanowiła takiego problemu: obowiązywała co prawda ustawa o terminach zapłaty z 8 marca 2013r. ale sądy raczej pozostawiały uznaniu powoda/wierzyciela czy żąda odsetek ustawowych, czy w transakcjach handlowych. W pozwach żądano zwykle odsetek ustawowych które w zakresie zarówno nazwy, podstawy prawnej jak i wysokości odnosiły się tak samo do opóźnień w zapłacie jak i do wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału.

Po 1 stycznia 2016 nie ma już dowolności:

• odsetki ustawowe nie oznaczają tego samego co odsetki ustawowe za opóźnienie
• podstawę prawną naliczania „odsetek ustawowych” rozumianych np: jako wynagrodzenie od umowy pożyczki – stanowi art. 359 kodeksu cywilnego  zaś ich wysokość wynosi obecnie 5% przy czym strony mogą umową ustalić odsetki maksymalne w wysokości 10%
• podstawą prawną naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie jest art. 481 kodeksu cywilnego
• podstawę prawną naliczania odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych
• różne są stopy procentowe ww. odsetek (więcej tutaj)
• wierzyciel nie ma dowolności wyboru jakie odsetki z tytułu opóźnienia zastosuje względem kontrahenta i (niektóre) sądy nieprawidłowo sformułowane żądanie pozwu traktują jako brak formalny pozwu lub podstawę rozpoznania sprawy w trybie zwykłym
• w relacjach między przedsiębiorcami nalicza się odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (art. 7 ust. 1) w wysokości przewidzianej ustawą z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (art. 4 pkt. 3) – obecnie 9,5 %
• gdy stroną transakcji będzie konsument podstawę prawną naliczania odsetek za opóźnienie będzie stanowić kodeks cywilny (art. 481) – obecnie 7%
• strony mogą ustalić maksymalne odsetki za opóźnienie (zarówno w obrocie profesjonalnym jak i relacjach z konsumetami) w wysokości do 14%

Autor: Leszek Bloch

2016-07-12