Odsetki 2016 – zmiany, porównanie z 2015

Początek roku to zwykle okazja do podsumowania roku poprzedniego. Jest to też okazja do zweryfikowania opłacalności współpracy z kontrahentem i naliczenia odsetek za nieterminowe płatności. Jeśli zamierzasz ich dochodzić przed sądem pamiętaj jak żądać odsetek w pozwie oraz w jakich terminach przedawniają się odsetki. Początek bieżącego roku niesie również zmiany zasad naliczania odsetek.

Od 1 stycznia 2016r. zmienił się sposób obliczania odsetek i ich wysokość a to za sprawą „ustawy o zmianie ustawy….” z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830).

Znowelizowany został min. kodeks cywilny (art. 359 kc, art. 481 kc), ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz szereg innych ustaw w tym sporo dosyć „egzotycznych” jak: ustawa o ochronie prawnej odmian roślin, ustawa o kinematografii czy ustawa o dyscyplinie wojskowej :). Jako ciekawostkę podam, że zmiana dotknęła – co prawda kosmetycznie – nawet rzadko zmieniane prawo wekslowe i prawo czekowe. Na marginesie dodam, że życzyłbym sobie obecnie takiego poziomu legislacji jaki widzę w ustawach przedwojennych bowiem wspomniane prawo wekslowe obowiązuje w niemal niezmienionym kształcie od 1936r.!

Do rzeczy bo miało być o odsetkach…

do 31 grudnia 2015

• art. 359 kc odsetki ustawowe = 8%
• art. 359 kc maksymalne odsetki umowne (np: za korzystanie z cudzego kapitału przy umowie pożyczki, kredytu) = 4 x stopa kredytu lombardowego NBP czyli 4 x2,5% = 10%
• art. 481 kc ustawowe odsetki za opóźnienie (jeżeli strony nie ustaliły inaczej) = odsetki ustawowe w rozumieniu art. 359 kc = 8%
• art. 481 kc odsetki umowne za opóźnienie = maksymalne odsetki umowne w rozumieniu art. 359 kc = max. 10%
• odsetki ustawowe dochodzone na podstawie art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych  = odsetki podatkowe zgodnie z art. 56 Ordynacji Podatkowej = 8%

od 1 stycznia 2016:

• art. 359 kc odsetki ustawowe = stopa referencyjna NBP + 3,5% (stopy referencyjne NBP – w dniu zamieszczania niniejszego wpisu wynoszą 1,5% zatem odsetki ustawowe wynoszą 1,5% +3,5% = 5%)
• art. 359 kc odsetki umowne – maksymalnie 2 x odsetki ustawowe w rozumieniu art. 359 kc (w dniu zamieszczania niniejszego odsetki ustawowe wynoszą 5% zatem maksymalne odsetki umowne wynoszą 10%)

Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

•  art. 481 kc – odsetki ustawowe za opóźnienie  = suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

stopy referencyjne NBP – w dniu zamieszczania niniejszego wpisu wynoszą 1,5% zatem ustawowe odsetki za opóźnienie wynoszą 1,5% +5,5%=7%

• art. 481 kc – odsetki umowne za opóźnienie = maksymalnie 2 x odsetki ustawowe (na dzień zamieszczania wpisu maksymalnie  14%)

Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie. 

Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego.

• Odsetki ustawowe za opóźnienie w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych = stopa referencyjna NBP + 8%. (stopy referencyjne NBP – w dniu zamieszczania niniejszego wpisu wynosi 1,5% zatem odsetki ustawowe za opóźnienie pomiędzy przedsiębiorcami  wynoszą 1,5%+8% = 9,5%)

Do ustalenia wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych stosuje się stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą w dniu:

1) 1 stycznia – do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca;

2) 1 lipca – do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.

Kto dobrnie do końca ustawy nowelizującej 🙂 dowie się że do transakcji handlowych (w rozumieniu ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych) zawartych przed dniem 1 stycznia 2016r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

Podobnie sprawa ma się z naliczaniem odsetek do dnia 31 grudnia 2015 – (art. 56 ustawy nowelizującej).

Trzeba mieć to na uwadze przy redagowaniu pozwów.

Swoją drogą ciekawe czy sądy będą uwzględniały w orzeczeniach zróżnicowanie nazewnictwa „odsetki ustawowe” do 31.12.2015  oraz „odsetki ustawowe za opóźnienie” od 1.01.2016?

Jeśli chcesz zobaczyć w czytelnej tabeli odsetki po zmianach według stanu na styczeń 2016 kliknij tutaj

Poniżej odnośniki do niektórych odsetkowych wpisów jakie mogą Ci się przydać:

Odsetki ustawowe, umowne, w transakcjach handlowych po zmianach 2016; zestawienie tabela

Stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie odsetek ustawowych za opóźnienie

Odsetki: stanowisko Krajowej Rady Komorniczej

Jakie odsetki między przedsiębiorcami a jakie z udziałem konsumentów?

Kiedy żądać odsetek?

W jakim terminie przedawniają się odsetki?

Odsetki: Komornicy pytają – Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiada

P.S. (Informacja z dnia 11 stycznia 2017 🙂 ) Ponieważ wysokość odsetek powiązano w wysokością stopy referencyjnej NBP – ta zaś obecnie pozostaje na poziomie z 2016r. także i powyższy wpis zachowuje nadal aktualność w 2017 (przynajmniej do 1 lipca 🙂 ).

Autor: Leszek Bloch

2016-01-07