Rozdzielność majątkowa i podział majątku dłużnika …z inicjatywy wierzyciela

Kilka lat temu prowadziłem ciekawą egzekucję w najmniejszym mieście będącym siedzibą powiatu w Polsce tzn. w Sejnach. Ciekawą gdyż: raz – od wierzyciela litewskiego, dwa – zapamiętałem zasądzone odsetki umowne 0,2 % dziennie (zresztą poprzedzający proces o zapłatę też przeprowadziłem), trzy – dłużnik na etapie egzekucji reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika – złożył wniosek o podział majątku wspólnego. Nie pozostało mi nic innego jak …przyłączyć reprezentowanego przeze mnie wierzyciela do tego postępowania. Tak przyłączyć – gdyż wierzyciel może być uczestnikiem a nawet inicjatorem postępowania o podział majątku dłużnika. Efekt: spłacona wierzytelność.

Egzekucja często „staje w miejscu” z uwagi na niemożność jej prowadzenia z majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka. Przyczyną jest zwykle konieczność wykazania pisemnej zgody małżonka dłużnika na transakcję – co nieczęsto się trafia w realiach obrotu gospodarczego. Cóż zatem robić w takiej sytuacji?

Wierzyciel może wystąpić do sądu z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej dłużnika i jego małżonka, jeśli przysługuje mu wierzytelność tylko przeciwko jednemu z małżonków, a nie może zaspokoić się z jego majątku osobistego przy czym podstawą do zgłoszenia tego roszczenia jest jedynie uprawdopodobnienie (a nie udowodnienie), że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego. Opłata sądowa w takiej sprawie wynosi 200 zł.

Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym przez sąd w wyroku.

  Od ustanowienia rozdzielności do czasu podziału dotychczasowego majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych wobec czego małżonkowie nie mają już wówczas majątku wspólnego lecz majątki osobiste, w skład których wchodzi udział wynoszący co do zasady jedną drugą części w ich dotychczasowym majątku wspólnym i ich majątki osobiste.

Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej wierzyciel może kontynuować egzekucję wobec udziału w majątku wspólnym dłużnika bądź przystąpić do postępowania o podział majątku wspólnego po orzeczeniu rozdzielności majątkowej lub sam złożyć taki wniosek i po uzyskaniu orzeczenia prowadzić egzekucję. Opłata sądowa w sprawie podziału wynosi 1000 zł. Przyjęcie takiej strategii przez wierzyciela jest uzasadnione, gdyż prawdopodobieństwo zaspokojenia z egzekucji z ułamkowej części składników majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego przed zniesieniem wspólności nie jest zbyt wysokie.

Autor: Leszek Bloch

2015-11-27