Umowne wyłączenie mediacji przedprocesowej

Trudno zaliczyć mnie do bezkrytycznych entuzjastów mediacji. Nie neguję jej przydatności w niektórych sytuacjach – ale uważam za chybione zalecanie lub stosowanie jej jako panaceum we wszystkich sporach. Obecny lans mediacji w każdym sporze – operuje o tyle nośnymi co nieprawdziwymi hasłami: „najgorsza ugoda lepsza niż najlepszy wyrok”, „każdy zyskuje, nikt nie traci” itp.

Usilne nakłanianie do mediacji może być postrzegane jako recepta na odciążenie sądów i na przewlekłe rozpatrywanie przez nich spraw ale nijak nie służy prawu według którego wypada – zgodnie z rzymską paremią – każdemu oddać co mu się należy. Należy mieć na względzie, że w promowanej za wszelką cenę ugodzie strony mogą się zgodzić zawrzeć to, w co tak naprawdę żadna z nich nie wierzy i z czego nie będzie zadowolona.

Przewiduję, że sens mediacji będzie wypaczany i mediacja będzie wykorzystywana jako element strategii procesowej dla „zmiękczenia” i „szachowania” przeciwnika. Przypominają mi się przy tej okazji słowa znanego „zwolennika zgody” z jego przemówienia z dnia 13 grudnia 1981r. o wprowadzeniu stanu wojennego „Jak długo ręka wyciągnięta do zgody ma się spotykać z zaciśniętą pięścią?”

Być może specyfika przeważającej większości dotychczas prowadzonych spraw (powództwa o zapłatę za towar) zawęziła mi optykę widzenia mediacji i ugód lub tak szczęśliwie udawało mi się ukształtować umowę swoich mocodawców i zabezpieczyć roszczenie u źródeł jego powstania, że nie widziałem sensu ustępstw? A może pozostaję pod przemożnym wpływem Trylogii Henryka Sienkiewicza gdzie oczekiwanie zbawiennych skutków „układów” z kozactwem przyniosło odwrotne efekty? 🙂

Zdarza się – nawet często,  że dogaduję się z przeciwnikami procesowymi ale nie na każdych zasadach. Bliskie w tej materii są mi słowa jakie  wypowiedział w Ogniem i mieczem Jeremi Wiśniowiecki: Zwyciężonym łaskę okażcie, to ją przyjmą z wdzięcznością i pamiętać będą; u zwycięzców w pogardę tylko pójdziecie.

Dlatego zastanawiam się jak odpowiedzieć na nowy – obowiązujący do 1 stycznia 2016 – wymóg formalny pozwu  tzn. jak wyjaśniać przyczyny niepodjęcia próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu (art. 187§ 1 ust. 3 kpc)? W sytuacjach oczywistych podejmowanie takich prób opóźnia jedynie osiągnięcie celu – tzn. sprawiedliwego rozstrzygnięcia.

Dlatego we wcześniejszym wpisie wskazywałem że już wezwanie do zapłaty można traktować jako próbę pozasądowego rozwiązania sporu.

Można zastanowić się także nad zapisem w umowie wyłączającym mediację na rzecz rozstrzygnięcia sądowego. Wówczas wyjaśnienie przyczyn niepodjęcia próby mediacji można sformułować następująco: „strony w umowie zgodnie wyłączyły mediację lub pozasądowe rozwiązanie sporu”. W trakcie procesu taki zapis może nic nie znaczyć ale jako wytłumaczenie niepodjęcia mediacji przedprocesowej powinien wystarczyć.

Autor: Leszek Bloch

2016-01-24